نقدنمایی کارشناسانه

در یکی از نهادهای دولتی ارائه داشتم و در مورد سازوکار اقتصادی در پس رشد یا عدم رشد شهر تهران صحبت می کردم. نقدهایی که دریافت می کردم برایم یادآور یک نقیصه بزرگ در جامعه تحصیل کرده بود. اگر شما بخواهید حرفی را نقد کنید روشن است که باید اصل مدعا را هدف بگیرید و دلایل وی را نقض کنید و شواهدی علیه آن اقامه کنید و ادعای جایگزین را عرضه کنید. اما اگر واقعا دست تان از دلیل خالی باشد و بخواهید به صرف اینکه از گوینده یا تحلیل های اقتصادی یا نتیجه سخت تحلیلها خوشتان نمی آید می توانید مانند بسیاری از مثلا کارشناسان، دانشگاهیان و مثلا متخصصان کشورمان از ترفندهای زیر استفاده کنید:

-       این تحلیل جزئی و تک بعدی است و باید تحلیلهای جامع انجام داد. مثلا در هر موضوعی بگردید و بگویید ابعاد اجتماعی و فرهنگی مسئله نادیده گرفته شده پس تحلیل نادرست است.

-       مشکلات را سریع سیاسی کنید و همه چیز را به حکومت یا مدیریت ارجاع دهید و بگویید تا اینها درست نشود مشکل نخواهد شد و مشکل اصلی نیز مدیریت است نه ادعاهای مطرح شده یا بگویید تا از بالا همه چیز درست نشود هیچ کاری نمی شود کرد.

-       اگر شخص از کشورهای توسعه یافته مثال نزد بگویید که تحلیل کامل نیست زیرا تجربیات جهانی را ندیده و نباید چرخ را از ابتدا اختراع کرد و اگر از آن کشورها مثال زد بگویید که کجای کشور ما شبیه آنجاست که این مورد ما شبیه آنجا باشد و بتوان از آن تجربه استفاده کرد. اگر از کشورهای در حال توسعه مثال زد بگویید که آن کشور به اندازه کافی شبیه ایران نیست و باید از کشورهای توسعه یافته که الهام بخش و موفق بوده اند استفاده کرد و اگر از کشورهای توسعه یافته استفاده کرد بگویید ای کاش کشورهای در حال توسعه ملاک می شد.

-       بگویید تحلیل خام است و هنوز پخته نیست ولی هیچ مصداقی از خامی عرضه نکنید و به کلی گویی بسنده کنید و تنها با اتصاف یک کلمه که بار ارزشی منفی دارد علیه مدعایی که نمی پسندید فضاسازی کنید. یا بگویید که نتایج مقدماتی است و اگر تحقیق عمیق تر شود احتمالا به نتایج عکس آن خواهد رسید!

-       بگردید در کل صحبت کم اهمیت ترین بخش را پیدا کنید و آن را علم نمایید و هی روی آن مانور کنید تا اصل حرف قربانی شود.

البته همانطور که به عدد نفوس خلایق راههای رسیدن به خدا هست به همین تعداد نیز راههای شارلاتانیسم باز است و خلاقیتها کار می کند.