معرفی کتاب اَدم اسمیت

کتاب آدام اسمیت که مترجم اصرار دارد آن را اَدم اسمیت بخواند، کتابی است مختصر و در عین حال نسبتاً عمیق در مورد زندگی، آراء و اندیشه های آدام اسمیت. آدام اسمیت یکی از متفکرانی است که اندیشه هایش بنیان اقتصاد مدرن را ایجاد کرده است ولی نویسنده کتاب تلاش می کند پیوندی میان آدام اسمیت به عنوان یک فیلسوف اخلاق و آدم اسمیت به عنوان یک متفکر اقتصاد برقرار سازد. مفروض نویسنده این است که خواننده آدام اسمیت و کلیات اندیشه وی در اقتصاد را می شناسد ولی شناخت دقیق و احیاناً درستی از وی ندارد. به همین دلیل ماموریت خود در این کتاب را تدقیق و اصلاح برداشت ها نسبت به این متفکر تعریف کرده و با همین فرض دست به تالیف کتاب زده است.

نویسنده کتاب را با فصلی با عنوان «استاد بسیار مکتب‏ها» شروع کرده که مدخلی جذاب برای خواننده است. نویسنده در این فصل تلاش می کند که نشان دهد متفکرانی مختلف و حتی مخالف با آدام اسمیت نظیر کارل مارکس به اهمیت و عظمت فکری او اقرار کرده اند و به این ترتیب خواننده را به جدی گرفتن این متفکر ترغیب می سازد. سپس شرحی نسبتاً دقیق و خواندنی از زندگی وی روایت می کند و به شکل غیرمستقیم نشان می دهد که چه رابطه ای میان نحوه زیست او و اندیشه هایش برقرار بوده است. نویسنده تعاملات فکری آدام اسمیت با هم عصران را به خوبی تصویر کرده و نشان داده که اسمیت چگونه از آنها تاثیر پذیرفته و با اینهمه چگونه توانسته راه متمایز خود را از آنها جدا کند.

در فصل بعد نویسنده شرحی از دیدگاه اسمیت در فلسفه اخلاق می دهد و اندیشه های وی را حول مفهوم «همدلی و همدردی» توضیح می دهد. وی بیان می دارد که از دید اسمیت فعلی به لحاظ اخلاقی درست است که از دید یک ناظر بیرونی همدردی و همدلی مثبتی را بر انگیزد. فصل بعد به اقتصاد اختصاص دارد و نویسنده می کوشد نشان دهد که مفهوم «تقسیم کار» مفهومی کلیدی برای درک اندیشه آدام اسمیت است. اسمیت با اتکا به این ایده امکان رشد اقتصادی را برای جامعه متصور می شود. سپس مفهوم ارزش از دید اسمیت مطرح می شود و نویسنده به شکل نقادانه ایده های وی را به چالش می خواند. در ادامه این فصل نویسنده نشان می دهد که چگونه اسمیت بدون اینکه از ابزارهای ریاضی مدرن برخوردار باشد درک خوبی از تعادلی بودن قیمت های حاصل از تعامل عرضه و تقاضا داشته است و این درک را در تحلیل متغیرهای اقتصادی مختلف به کار برده است. در پایان این زیربخشی با نام آزادی طبیعی است که در آن اسمیت شرح می دهد چگونه منفعت طلبی شخصی در نظام اجتماعی به نوعی منافع بخشهای پایین جامعه را نیز تامین خواهد کرد.نویسنده در این بخشها پیوندی میان آرای اقتصادی و دیدگاه های اخلاقی او برقرار می سازد. نهایتاً موضوع آزادی تجارت و نقش دولت از دید آدام اسمیت فصل را به پایان می برد.

فصل پنجم کتاب که عنوان نامانوس مقایسه ها را دارد ارزیابی برخی تحلیل گران از دو دیدگاه اخلاقی و اقتصادی آدام اسمیت را مطرح می کند و نهایتاً فصل ششم جایگاه دو مفهوم فلسفه و علم را در اندیشه های او تشریح می کند.

در مجموع این کتاب، کتابی قابل توصیه خصوصاً برای کسانی است که به شناخت بنیان گذاران اندیشه مدرن علاقه دارند. ترجمه کتاب اگرچه بدون اشکال نیست اما خوب، قابل قبول و روان است. کیفیت طبع کتاب هم برای خواننده احتمالاً مقبول است. 

منتشره در صفحه کتاب سایت الف، 1 آذر 1395