تلگرام نوشته - 894

دو درس از دکتر سیدجواد طباطبایی من اکثر نوشته های دکتر طباطبایی را نخوانده ام و اصولا شناختی از ایشان و اندیشه هایش ندارم ولی سالها قبل دو مصاحبه از ایشان خواندم که حاوی دو نکته بدیع بود (شاید یکی از اینها را قبلا در وبلاگ هم نوشته باشم) 1- «ترجمه درست دمکراسی قانون سالاری است نه مردم سالاری». یعنی اگر دمکراسی را مترجمان اولیه قانون سالاری ترجمه می کردند نه مردمسالاری، سرنوشت کشور ما تغییر می یافت. ما در مسیر دمکراسی خواهی به پوپولیسم گرفتار شدیم. پوپولیسمی که چشم اندازی برای رهایی از آن در کوتاه مدت کشور متصور نیستم. واقعاً اگر ما دنبال قانون سالاری می رفتیم به دو نکته اساسی می رسیدیم. اولین نکته این بود که به جای حساسیت بیش از حد روی انتخاب رئیس جمهور، روی انتصاب رئیس قوه قضائیه متمرکز می شدیم و مطالبه خود را انتخاب یا انتصاب فردی شایسته برای این منصب قرار می دادیم. احتمالاً با این رویکرد وضع کشور ما به مراتب بهتر بود و حاکمیت قانون به مراتب بهتر برقرار می شد. امروزه از مطالعات مختلف آماری دریافته ایم که رشد بلندمدت هر کشور تابعی از حاکمیت قانون است نه سیاست های اقتصادی درست. رئیس جمهور خود سیاست های اقتصادی درست را انتخاب می کند اما اثرگذاری این سیاستها موقتی هستند و سیاستها با جابجایی مسئولان به سادگی عوض می شوند ولی حاکمیت قانون کشور را روی ریل درست می گذارد. نکته دوم این بود که دغدغه ما بیش از آن که تغییر حاملان قدرت باشد اجرای درست قدرت توسط دارندگان قدرت می شد. اصرار بر تغییر نخبگان حاکم با مقاومت شدید آنها روبرو می شود که شد و کشور در مسیر توسعه هزینه های سنگینی بابت این تقابل پرداخت کرد ولی اگر قانون سالاری دغدغه اصلی می شد دیگر آن وقت مسئله عوض کردن مسئولان نبود بلکه پابند کردن آنها به قانون دغدغه اصلی می شد. اگرچه این هم کار سختی است ولی هدفی قابل قبول تر و امکان پذیرتر می گردید. فراموش نکنیم حاکمیت قانون دغدغه توده مردم است و تغییر حاملان قدرت دغدغه اصلی اپوزیسیونی که خواستار قدرت هستند ولی فعلا خارج از قدرت قرار دارند. به عبارت دیگر اگر ما مسیر قانون سالاری را پیش می گرفتیم در مسیری می افتادیم که کشورهای شرق آسیا نظیر سنگاپور افتاده است یعنی تسلط بخشی از نخبگان بر عرصه سیاست اما با حاکمیت قانون. 2- دکتر طباطبائی جایی گفته بودند که مسیر سازش سنت و مدرنیته از خلال تدوین قانون مدنی (اگر اشتباه نکنم) می گذرد. وی یادآور شد که اولین قانون مدنی را با کمک افراد مسلط به فقه نوشتند و آن سازگاری را در آنجا اعمال کردند. واقعاً نکته مهمی در این جمله به ظاهر ساده است. نوشتن قانون امری غیر از تکنیک های حقوقی است بلکه مفاد قانون محل نزاع اصلی است و در هنگام تدوین قانون است که این نزاع ها برجسته شده و پاسخ می یابند. تفصیلش باشد وقتی دیگر. https://telegram.me/ali_sarzaeem