تلگرام نوشته - 147

عينك اقتصادي براي ديدن امور نكته آخر اينكه در اين كتاب تعمدا مثال‌هاي متعددي از خانواده، ازدواج، طلاق، سياست، دين، جامعه و... به كار رفته است. هدف اين بوده كه اين پيام منتقل شود كه اقتصاد كل يك عينك است. اگر روي چشم ما بنشيند مي‌توانيم همه مسائل را اين طور ببينيم. اگر ما مفهوم هزينه و فايده كردن را جدي بگيريم، آنگاه هر پديده را ببينيم، مي‌گوييم آدم‌ها هزينه و فايده مي‌كنند. ادعاي مهم ديگر اقتصاددانان اين است كه چارچوب اقتصاد خرد بسيار قوي است و كمك مي‌كند در كنار چارچوب‌ها و رشته‌هاي ديگر علمي، تحليل خوبي نسبت به مسائل و موضوعات از مسائل اجتماعي تا سياست و... داشته باشيم. البته آگاهم كه جامعه به‌شدت با نگاه اقتصادي به مسائل اجتماعي مخالفت مي‌كند، در غرب نيز گويا مقاومت اوليه چنين است. اما به تدريج اقتصاددان‌ها نشان داده‌اند كه اين كار مي‌تواند موثر باشد. مهندس عباس عبدی مجلس جديد شروع شده است. من اگر جاي كسي در مجلس بودم آنها را يك هفته كلاس مي‌بردم و مي‌گفتم اين دوكتاب، به خصوص دومي را خوب بخوانند و به اين دليل كه آنها مي‌خواهند درباره سرنوشت مملكت تصميم بگيرند اما چيزي كه ما به آن نياز داريم همين بينش اقتصادي است كه فاقد آن هستيم. اگر يك نفر از آسمان به ايران نگاه كند و جزييات رفتار ما را رصد كند احتمالا از رفتار ما بسيار تعجب مي‌كند. اقتصاد؛ كالايي پست خود من با اينكه به اين بينش خيلي توجه داشته‌ام اما وقتي كتاب را مي‌خوانم، مي‌بينم كه سواي حوزه اقتصادي در حوزه اجتماعي نيز مي‌تواند در فرع مسائل، تا حد زيادي راهگشا باشد. مشكلي كه ما در جامعه ايران داريم بحث علم اقتصاد نيست بلكه بينش اقتصادي است همچنان كه ما در جامعه‌شناسي نيز اين مشكل را در بينش جامعه‌شناسي – و نه دانش آن- داريم. شما مي‌توانيد كساني را پيدا كنيد كه دكتراي جامعه‌شناسي دارند، در تاليف كتاب نيز خوب مي‌فهمند اما وقتي رفتار و تحليل آنها از جامعه را نگاه مي‌كنيد، مي‌بينيد كه مبتني بر دانش او نيست، دليل آن اين است كه دانش در غرب انتزاعي نبوده است. دانش اجتماعي و اقتصادي آنها نيز مبتني بر واقعيت‌هاي بيروني بوده است. اما وقتي به ايران آمده به بينش و ما به ازاي بيروني آن كاري نداريم و اقتصاد به يك سري فرمول و خط و نمودار براي ما تبديل شده است. اما در عمل، بينش اقتصادي به ما جواب نمي‌دهد زيرا آن را نداريم. دانش اقتصادي به ما جواب نمي‌دهد چون بينش آن را نداريم. اولويت خواندن كتاب براي نمايندگان مجلس طي ادوار مختلف اين مساله مطرح بوده كه چرا مجلس ايران به راحتي با دولت زد و بند مي‌كند و انواع و اقسام طرح‌هاي بي‌خاصيت را در شهرها و روستاها تاييد مي‌كند. بحث اين است كه آيا واقعا به فكر كسي نمي‌رسد كه انجام اين كارها بي‌فايده است. به نظر من وقتي كه كتاب توضيح مي‌دهد يك نفر مي‌تواند خوب بخواند و بفهمد كه چرا اين اتفاق مي‌افتد. چرا يك نماينده غيرحزبي وقتي كه حزب نيست، نماينده افراد جدا بوده و هريك به دنبال حداكثر كردن منافع خود هستند، شايد بهترين راه‌حل براي آنها اين باشد كه طرح‌هايي را در منطقه خود بگيرند؛ حتي اگر بهره‌وري اقتصادي آن صفر يا حتي منفي باشد. به اين دليل است كه مي‌گويم مطالعه اين كتاب براي نمايندگان مجلس اولويت دارد. به دنبال طرح ايده‌اي روشن از بينش اقتصادي